Waarom doet je hond het soms wel en soms niet?

Voor veel eigenaren is het vaak een groot vraagteken. Waarom valt de hond op het ene moment wel uit, en op een ander moment niet? Of waarom reageert je hond in de ene situatie wel en in de andere situatie niet op iets wat normaal gesproken bv. uitvallen maar ook ander gedrag uitlokt? Daar zijn grofweg twee verschillende redenen voor te geven. 

De eerste verklaring heeft alles te maken met de zogenoemde stress-emmer. Daar moet ik eerst iets over uitleggen voordat je begrijpt wat ik hiermee bedoel.
De stress-emmer is (natuurlijk) een figuurlijke emmer vol met stress-hormonen. Als die emmer overloopt, de figuurlijke druppel die..., krijg je explosief gedrag. Bij explosief gedrag kun je denken aan uitvallen, maar ook bv. erg aan de lijn trekken omdat je hond naar huis wil of zich proberen in te graven in je bank als je hond bang is, hebben óók te maken met overlopende stress-emmertjes. 
Dat heftige, explosieve gedrag wordt veroorzaakt en aangestuurd door verschillende stoffen (hormonen en neurotransmitters) in het lichaam van de hond. Het zijn er diversen, maar denk dan aan adrenaline en cortisol bijvoorbeeld. Die ken je waarschijnlijk wel. Als een hond bijvoorbeeld bang, boos óf heel blij is, zorgen die stoffen er onder meer voor dat de hartslag van je hond toeneemt en hij sneller gaat ademenen. Hij kan door die stoffen sneller in actie komen. 

Stress en het vullen van die emmer is dus NIET hetzelfde als een negatieve emotie! Stress is iets wat er in het lichaam van je hond gebeurt, zodat het lichaam iets kan gaan doen. En dat is vaak na een bepaalde emotie of als er iets met het lichaam zelf gebeurt. Kou, warmte, honger, dorst en niet te vergeten pijn (!) zorgen er ook voor dat er stress is. 

Als je hond bijvoorbeeld schrikt of heel erg blij is, vult de figuurlijke stress-emmer zich met onder meer cortisol en adrenaline (en nog een heleboel meer stoffen). Van een piek cortisol weten we dat het 5-8 uur kan duren voordat dat weer afgebroken is. Als je hond dus op een dag verschillende momenten heeft dat de emmer zich vult met onder meer cortisol, krijgt de emmer onvoldoende de kans om weer wat leger te raken. Daardoor loopt de emmer sneller over. En krijg je sneller explosief gedrag. Dit is waarvoor heel veel mensen de term 'overprikkeld' gebruiken, of trigger stacking of overlopende stress-emmer. 
Het is belangrijk hierbij niet te vergeten dat het vrijkomen van die stress-hormonen, want dat is wat er feitelijk gebeurt, NIET het probleem is! De stress is een gevolg van iets onderliggends. Overprikkeling is niet het probleem, het is een uiting van dat je hond zich (meestal) te vaak niet helemaal fijn voelt. Over het onderwerp "overprikkeling" schreef ik eerder dit artikel.

Hou dit verhaal van de stress-emmer en stapeling van stress-hormonen in je achterhoofd. Als je hond op het ene moment A op eenzelfde soort prikkel wel reageert en een ander moment B in dezelfde omstandigheden niet, is de kans heel groot dat op het moment A de stress-emmer van je hond al behoorlijk vol is. Terwijl dat op moment B niet zo is. Op moment A is het zien van een andere hond bv. letterlijk de druppel die de emmer doet overlopen. Terwijl op moment B in ongeveer dezelfde omstandigheden die andere hond ook wel spannend is, maar er niet voor zorgt dat de stress-emmer overloopt. Hij vult zich dan wel door het zien van die andere hond, maar het leidt niet tot uitvallen. Dat is vaak de reden dat je hond de ene keer wel uitvalt en de andere keer in eenzelfde soort omstandigheden niet. 

Een voorbeeld uit de praktijk. Je hebt in het weekend behendigheidstraining met je hond. 's Avonds vieren jullie de verjaardag van je partner en zit het huis vol met visite. Op zondag gaan jullie een lange boswandeling maken, waarbij jullie veel andere honden tegenkomen maar ook veel gooien met een bal. Op maandagochtend komen jullie tijdens de wandeling de hond van de buren tegen en je hond valt uit. 
Maar... Het is anders als de behendigheidstraining niet door gaat omdat het te slecht weer is, jullie hebben zaterdagavond een bank-hangavond en jullie op zondag wandelen op een rustig stuk wandelen waar veel te snuffelen is maar verder is het rustig. De maandagochtend dat jullie dan de buurhond tegenkomen, reageert je hond helemaal niet. 
Het verschil? 
De vulling van de stress-emmer. 

Overigens... Het feit dat je hond op die maandagochtend in het tweede voorbeeld niet uitvalt, betekent NIET dat je hond dan ook ok is met de buurhond! Er bestaat een hele reële kans dat je hond die buurhond dan nog steeds spannend vindt en dat de ontmoeting de stress-emmer van je hond vult. Alleen loopt ie niet over en valt je hond niet uit. Fijn voor jou natuurlijk. Maar voor je hond is het nog steeds net zo vervelend...

Een tweede verklaring voor het soms wel en soms niet uitvallen, heeft alles te maken met de context. Als je hond iets meemaakt dat voor hem vervelend is (maar ook als het leuk is trouwens), maakt hij een plaatje of korte video in zijn hoofd (opnieuw figuurlijk natuurlijk ;) ) Alles wat daar op staat, kan belangrijk zijn voor de toekomst. Hij maakt dan associaties. Een makkelijk in te denken voorbeeld waar je vast wel eens van gehoord hebt: stel je hond loopt tegen het prikkeldraad aan en hij krijgt stroom terwijl hij naar het paard in die wei kijkt. Hij zou dan niet de eerste hond zijn die vervolgens bang is voor paarden. Omdat hij het paard geassocieerd heeft met pijn (van het stroom).

Als jouw hond tijdens wandelingen met jou geregeld andere honden tegenkomt die hij spannend vindt (of hij is zelfs aangevallen), dan sta jij misschien op diezelfde video samen met die bedreigende honden. Het kan ervoor zorgen dat hij - als hij andere honden tegenkomt terwijl jij bij hem bent - hij het eerder als bedreigend ervaart dan als hij met iemand anders wandelt. Dat zegt niets over JOU! Het zegt vooral iets over de omstandigheden waarin je hond iets vervelends meegemaakt heeft of waarin hij geleerd heeft dat zijn gedrag een goede oplossing is voor voor hem vervelende dingen. Wil je meer weten over dit plaatje/video maken? Lees dan dit artikel over de context.

Samenvattend: 
Als je hond de ene keer wel en de andere keer niet uitvalt, kan dat twee verschillende oorzaken hebben. Als eerste kan het zijn dat de ene keer het stress-emmertje van je hond zodanig gevuld is dat het sneller overloopt, terwijl het de andere keer wel stress veroorzaakt maar het niet overloopt. De tweede verklaring kan liggen in de context, het plaatje dat je hond maakt in zijn hoofd tijdens ervaringen. 

Meer weten over deze onderwerpen? Word dan lid van de gratis Doet ie anders Nooit! Club op Facebook en stel daar je vraag. 

Dit artikel is geschreven door Monique Bladder, hondengedrag-specialist. Overname van dit artikel is alleen toegestaan na schriftelijke toestemming. Delen van de link naar dit artikel via social media wordt op prijs gesteld.