Hoe wil je dat jouw hond je ziet?

Deze vraag stelde de Engelse professor Daniël Mills tijdens de lessen die hij op uitnodiging van mijn collega Erica Bokelmann en mij gaf voor Annorlunda Kynologisch Kenniscentrum.
Hoe wil je dat jouw hond jou ziet?
Als zijn ‘baas’, zijn vriend, zijn veilige haven, zijn personeel, zijn voedermachine? Er zijn een heleboel antwoorden te bedenken. Maar bedenk ook dat elk antwoord dat je geeft, zo ook zijn keerzijde heeft.

Zo’n 15 jaar geleden kwam voor mij de ommekeer; ik realiseerde me dat ik niet meer de baas van mijn honden wilde zijn. Ik wil voor mijn honden hun beste vriendin zijn; samen doen we leuke dingen en als ze met “iets” zitten, ben ik er voor ze om naar ze te luisteren en ze te helpen. In mijn ogen ben je pas écht een goede vriend, als je ook je mond open doet als de ander iets doet wat niet ok is. Dat doe ik ook; als mijn honden iets doen of van plan zijn om te doen wat ik niet wil, geef ik dat aan. Ik denk dat ik er over het algemeen in slaag om in de ogen van mijn honden ook daadwerkelijk een vriend te zijn.

Hoe jouw hond jou ziet, heeft grote gevolgen voor zijn emotie en daaruit voortvloeiend gedrag. Daniel Mills is een pionier als het gaat om emoties bij dieren. Hij borduurt daarin verder op de kennis en inzichten die opgedaan zijn door Jaak Panksepp. Panksepp was vooral een wetenschapper, die veel baanbrekend (en controversieel) werk gedaan heeft. Mills gebruikt dit werk om een vertaling te maken naar het dagelijks leven met onze honden.

Agressie
Honden zijn sociale wezens, die zich het meest prettig voelen als ze onderdeel zijn van een groep. Dat hoeft zeker niet een groep honden te zijn! Als je alleen samenleeft met je hond, zijn jullie al samen een groep. Iedereen die onder hetzelfde dak woont, is in principe samen een groep. De vraag is, of jouw hond iedereen binnen die groep ook ziet als een gewenst groepslid. Als dat niet zo is, kan dat leiden tot problemen. Misschien ziet jouw hond iemand binnen het huishouden als een bedreiging. Dat hoeft zeker niet zo te zijn dat diegene ook daadwerkelijk een bedreiging ís! Maar een hond kan bv. iemand uit het gezin onbedoeld geassocieerd hebben met iets negatiefs. Of als iemand heel weinig doet met de hond maar bv. wel aandacht opeist, kan dat ook als een bedreiging worden ervaren. Het resultaat kan zijn dat je hond agressie in gaat zetten om diegene uit zijn persoonlijke ruimte te krijgen. Hij kan gaan grommen, tanden laten zien of (proberen te) bijten.Over wat je dan kunt doen, heb ik al eerder een artikel geschreven.

Het is belangrijk om een inschatting te kunnen maken van hoe jouw hond jou ziet, om gedrag te voorkomen dat je zelf niet zo heel prettig vindt. Maar het is minstens net zo belangrijk om die inschatting te kunnen maken, om te voorkomen dat je hond zich vervelend voelt! Want, zoals Daniel Mills het zo goed verwoordde:
Als je wilt dat je hond volledig op jou vertrouwt voor zijn veiligheid, hoe moet hij het dan doen als jij er een keer niet bent?

We bepalen in het leven van de hond bijna alles voor hem. Wanneer hij mag eten, wanneer hij mag wandelen, hoe lang hij mag wandelen, waar hij naar toe mag, waar niet, wat hij wel mag, wat hij niet mag. Als je er goed over nadenkt, is je hond eigenlijk voor een heleboel dingen die belangrijk voor hem zijn, volledig afhankelijk van jou. Hij heeft jou nodig om zich veilig te voelen.
Die noodzaak van jouw aanwezigheid, gaat waarschijnlijk verder dan alleen maar dat je er bént. Voor veel honden is het ook noodzakelijk dat je hem steunt en begeleidt in situatie die moeilijk voor hem zijn. En er zijn nog steeds een heleboel mensen die hun hond negeren in voor hem moeilijke situaties. Vaak niet eens bewust, meestal omdat een eigenaar niet herkent dat de hond het spannend of lastig vindt.

Het is de kunst om een balans te vinden. Tussen dat jij de veilige haven bent voor je hond in alle situaties waarin hij dat nodig heeft (!) en hem voldoende zelfvertrouwen geven zodat hij niet uit elkaar valt als je er niet bent (op welke manier dan ook). Nu wil je van mij vast horen hoe je dat doet 😉 Maar ik moet je denk ik teleurstellen. Ik heb hier ook niet een standaard-antwoord op, opgesomd in een aantal bulletpoints waar je mee aan de slag kunt. Het is zo afhankelijk van het individu, de interactie tussen jou en je hond en de omgeving waarin jullie samen leven dat er geen “recept” is. Ik kan je wel een aantal basisvoorwaarden geven:

* Gebruik in de begeleiding van je hond dingen die het gewenste gedrag bekrachtigen, zodat hij meer zelfvertrouwen krijgt in het uitvoeren van dat gedrag. Dat kan voer zijn, maar ook bijvoorbeeld spel of andere dingen die hij graag wil (doen).

* Maak in je training de stapjes zo klein mogelijk, zodat de kans op fouten ook zo klein mogelijk is.

* Maar realiseer je dat een hond ook leert van fouten (net als wij!). Als hij nooit een fout maakt of een teleurstelling meemaakt (bv. omdat hij een verwachte beloning niet krijgt), zal hij daar moeilijker mee om kunnen gaan. Maak je hond op dit vlak enigszins “hufterproof”. Dat is natuurlijk iets anders dan hem in 7 sloten tegelijk te laten lopen of hem vreselijk dingen laten meemaken. Maar als het een keertje niet zo gaat als hij verwacht, is dat niet gelijk het einde van de wereld.

* Geef je hond in zoveel mogelijk situaties keuzemogelijkheden en controle, zonder dat jij je daar “tegenaan bemoeit”. Natuurlijk kan dat niet altijd en overal. Bovendien gaat veiligheid altijd boven alles. Maar laat hem zoveel mogelijk zelf zijn beslissingen nemen en laat hem daar de consequenties van ondervinden (het levert hem wel of niet iets op). Denk daarbij er wel over na of die consequentie bepaalt gedrag tot gevolg heeft. Als je hem bv. laat kiezen om achter wild aan te gaan (keuze en gedrag) en dat levert hem een goed gevoel op (consequentie), zal hij dat vaker gaan doen. Niet handig dus! Blijf wel zelf nadenken want jij bent uiteindelijk eindverantwoordelijk!

* Doe activiteiten die zijn zelfvertrouwen en focus verbeteren. Denk hierbij bijvoorbeeld aan balans&coördinatie, speuren en hersenwerk

Meer weten over hondengedrag? Lees dan mijn boek: Kijk eens naar je hond. Aan de slag met zijn gedrag.

Dit artikel is geschreven door Monique Bladder, hondengedrag-specialist. Overname is zonder toestemming niet toegestaan. Delen van deze link via sociale media wordt op prijs gesteld.